Trutowiska w Polsce

Pierwsze trutowisko na terenie Polski powstało w 1943 w Dąbrowie Leśnej (Lublin) ^{[przypis 1]}, gdy pszczelarze związków regionalnych podjęli selekcję miejscowej pszczoły miodnej unikając w ten sposób narzuconego przez okupanta importu z Niemiec matek pszczelich linii Nigra, dość wątpliwej wartości. Wkrótce po zainicjowaniu w 1946 hodowli strefowej funkcjonowało już ich cztery o uznanym statusie: w Gołębiu, Puszczy Niepołomickiej, w Mokrzu (dawniej w Paczkowie) i w Krynicy Morskiej, później przybywało więcej - 10-krotny wzrost ich liczby do przesilenia w latach siedemdziesiątych, gdy ten sposób kontroli doboru trutni stopniowo tracił na znaczeniu, wypierany przez sztuczne unasienianie matek pszczelich, których udział w połowie lat osiemdziesiątych przekraczał już 50%, a w 10 lat później sięgał z nawiązką 80%; w praktycznym odczuciu ten trend wynikał z przesłanek technicznych (trudności urządzania trutowisk), jakkolwiek istotniejsze byłyby tu racje hodowlane, gdy uwzględni się jakość trutowisk.

Trutowiskom w Polsce daleko było do standardu, w którym przyjmuje się 9 km jako promień izolacji przestrzennej (por. ryc. poniżej), tylko 2 trutowiska z 39 rejestrowanych w połowie lat siedemdziesiątych spełniało ten warunek, jeżeli wyłączy się 3 trutowiska górskie i jedno na Mierzei Wiślanej, do których nie jest właściwe to kryterium, pozostałe 33 trutowiska, zlokalizowane na równinach, promieniem izolacji różniły się bardzo między sobą: 7 km -- 4, 6 km -- 5, 5 km -- 16, 4 km -- 3, do 3 km -- 5; należy nadmienić, że to jest obraz trutowisk po zabiegach oczyszczających pas izolacji z obcych rojów pszczelich (wywożenie okresowe pasiek) lub potraktowanie ich jako pni ojcowskich przez wymianę matek.

Ryc. 1. Zasięg i rozkład lotów trutni wokół pni ojcowskich; O - miejsce ustawienia pni ojcowskich, od a do f - strefy trutowiska. W prawym rogu rysunku: krzywa rozkładu dystansu lotów trutni od miejsca stacjonowania pni ojcowskich (kilometr 0) do odległości 6 km (granica maksymalnego zasięgu lotów trutni). Dla każdej strefy trutowiska podano w procentach udział zalatujących tam trutni z pni ojcowskich	Ryc. 2. Zasięg penetracji nieselekcjonowanych trutni na obszarze lotów matek w zależności od oddalenia pasieki naruszającej izolację trutowiska; a, b, c - strefy trutowiska obejmujące zasięg lotów matek (rodzinki weselne na kilometrze 0) od 3 km do 9 km - lokalizacja pasieki naruszającej izolację trutowiska. Linia przerywana - promień maksymalnego zasięgu lotów trutni (6 km), wyznaczający obszar ich penetracji na terenie lotów matek
(Ryc. 1 i 2 zaczerpnięto z artykułu [1] str. 5, patrz także [2].)

Przypisy

1. ↑ W 1934 roku Małopolski Związek Pszczelarzy we Lwowie podjął próbę utworzenia trutowiska, wybrane w tym celu miejsce w Gorganach Wschodnich nie zapewniało jednak dostatecznej izolacji. Poszukiwania bardziej odpowiedniej lokalizacji przerwał wybuch II wojny światowej.

Źródła

1. ↑ ^{1,0 1,1} Gromisz M. (1981): Model oceny przydatności hodowlanej trutowisk (część I). Pszczelarstwo 32(11):4. PDF
2. ↑ Gromisz M. (1982): Model oceny przydatności hodowlanej trutowisk (część II). Pszczelarstwo 33(1-2-3):12. PDF

Bibliografia

• Kubok J. (1958): Trutowisko ,,Brenna-Kotarz" - 10 lat hodowli. Pszczelarstwo 9(6):161. PDF

• Wilczyński A.A. (2008): Trutowiska w lasach i parkach krajobrazowych województwa śląskiego. Śląski Związek Pszczelarzy w Katowicach, Katowice 2008, ISBN 978-83-924592-7-9.