Władimir Ałpatow

Władimir Władimirowicz Ałpatow (1898-1979) - znany biolog z zacięciem ekologicznym, z dużym zasobem wiedzy i o wszechstronnych zainteresowaniach, preferujący w badaniach pszczołę miodną, znawca jej ras geograficznych, pionier ich biometrycznego oznaczania, wychowawca licznej kadry naukowej. Urodził się 19 kwietnia 1898; odebrał solidne wykształcenie ogólne i zoologiczne. Działalnością naukową związał się głównie z moskiewskim Uniwersytetem Łomonosowa (do 1954), ale współpracował i z innymi ośrodkami naukowymi, m.in. Centralną Stacją Jedwabnictwa i Instytutem Pszczelarskim, w którego radzie naukowej zasiadał wiele lat. Jako biolog zajmował się zwierzętami bezkręgowymi, przede wszystkim owadami, od 1924 chętnie wybierając do swoich badań pszczołę miodną. W 1930 zorganizował przy Instytucie Zoologii Uniwersytetu unikalne wówczas w skali światowej laboratorium eksperymentalnej ekologii, działające do 1948. W programie badań laboratorium sporo miejsca poświęcał pszczole miodnej i jej związków ze środowiskiem zewnętrznym, na tym tle zainteresował się przede wszystkim zmiennością jej eksterieru w obrębie populacji i pomiędzy populacjami, czym się dobrze przysłużył systematykom rosyjskim i zagranicznym, opracował bowiem fundamentalne metody biometryczne jako instrument klasyfikacji pszczół. Tego kierunku swoje wieloletnie badania przedstawił syntetycznie w książce Porody miedonosnoj pczeły, wydanej 1948 w Moskwie. Zwrócił też uwagę na istnienie zależności pomiędzy wielkością ciała pszczoły i jego części a szerokością geograficzną jej pochodzenia, związek ten nazwał zmiennością geograficzną. Zajmował się również fizjologią, żywieniem i chorobami pszczół, a także technologią i ekonomiką pszczelarską. Opisał trafnie rolę dwutlenku węgla w wymianie gazowej roju, doszukiwał się zależności pomiędzy pożytkami a wrodzonymi predyspozycjami rasowymi pszczół w gromadzeniu miodu, w tym kontekście jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę na celowość rejonizacji ras pszczół. Po 1954 został kierownikiem Oddziału Biologii Instytutu Naukowej Informacji Akademii Nauk ZSRR, i jako jeden z głównych organizatorów tej instytucji objął funkcje redaktora bibliograficznego czasopisma Biołogija, w którym wprowadził rozdział dotyczący pszczoły miodnej, i jako dobrze znający języki obce, wiele zagranicznych publikacji naukowych przyswoił pszczelarzom rosyjskim. Ogólna liczba jego publikacji - artykułów i książek, sięgała 375, z nich 165 stanowiły oryginalne prace naukowe. W 70 przypadkach dotyczyły one pszczoły miodnej, a w 14 - jedwabników. Tym owadom użytkowym poświęcił też ponad 50 artykułów popularnych. Nie stronił też od pracy społecznej. Przez wiele lat był przewodniczącym sekcji pszczelarskiej Moskiewskiego Naukowo-technicznego Towarzystwa Rolniczego. Prowadził liczne kursy pszczelarskie w ramach rosyjskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody; uczestniczył także aktywnie w międzynarodowych kongresach i seminariach. W 1965 zaszczycono go honorowym członkostwem Międzynarodowego Stowarzyszenia Pszczelarzy Apimomdia. Odznaczał się wielką erudycją i pryncypialnością, co znajdowało wyraz w jego wykładach z zakresu nauk biologicznych, dotyczących w szczególności pszczoły miodnej. Był wychowawcą licznej kadry naukowej. Zmarł 13 marca 1979.