Usprawnianie rodziny z trutówkami
usprawnianie rodziny z trutówkami – zabiegi zmierzające do likwidacji czerwiących trutówek i wyprowadzenia rodziny ze stanu osierocenia, by ratować ją od zagłady z braku dopływu młodych pszczół (czerwienie trutówek). Aby osiągnąć ten cel pszczelarz musi uciekać się do różnych wymyślnych sposobów, ponieważ w takiej rodzinie poddawana matka niechętnie jest przyjmowana, z reguły ścinana a matecznik zgryzany, a trutówki, które trzeba usunąć, zewnętrznie nie odróżniają się od zwykłych robotnic, a i są przez nie chronione, jako że pełnią funkcje matki.
(1) Na miejsce pnia z trutówkami, którego usuwamy poza pasiekę, ustawiamy ul z umieszczonymi wewnątrz dwoma ramkami otwartego czerwiu, obsiadane młodą pszczołą, i umocowujemy pomiędzy nimi klateczkę z matką, najlepiej własną, następnie ze wszystkich ramek odniesionego ula strząsa się pszczoły na rozesłaną płachtę (lub na trawę), powrócą one na dawne miejsce i przyłączą się do umieszczonej tam w ulu rodziny z matką. Po upływie doby regulujemy wielkość gniazda stosownie do siły połączonej rodziny i pozwalamy pszczołom wypuścić matkę z klateczki. Pszczoły trutówki, nie wylatujące z ula, nie orientują się w terenie i nie potrafią wrócić na stare miejsce, poza tym są zbyt ociężałe, co obniża ich zdolność lotu.
(2) Osadzanie matki wraz ze świtą – plaster z czerwiem na wyjściu i niewielkim zapasem miodu (odsklepionego) oraz matkę umieszcza się w izolatorze z siatki i ustawia w środku gniazda. Gdy matka otoczona młodymi pszczołami rozpocznie czerwienie, wycofuje się izolator pozostawiając plaster na dotychczasowym miejscu. Przez następne kilka dni nie należy do ula zaglądać z obawy okłębienia matki.
(3) Zlikwidowanie nadmiaru mleczka pszczelego, który jest, jak się uważa, źródłem powstawania i funkcjonowania trutówek. Cel ten się osiąga obciążając maksymalnie pszczoły wychowem czerwiu poprzez regularne poddawanie ramek z jajami i larwami w miejsce ramek z czerwiem garbatym. W rezultacie cała produkcja mleczka zostaje zużyta na karmienie larw i nie starcza go dla pszczół trutówek, pozbawienie zaś ich pokarmu białkowego powoduje ponowne uwstecznienie narządów rozrodczych i zanikanie czerwienia. Pszczoły wkrótce zakładają mateczniki ratunkowe, można je zniszczyć i poddać matkę.
(4) W pogodny lotny dzień przy dobrym pożytku dowolnej rodzinie silnej odbieramy matkę i zamkniętą w klateczce poddajemy rodzinie z trutówkami, następnie ule z tymi rodzinami zamieniamy miejscami, zatem pszczoły rodziny normalnej powracając do ula znajdują swoją matkę i pszczoły trutówki, które natychmiast ścinają. Wieczorem należy usunąć ramki z czerwiem garbatym i uwolnić matkę. Natomiast pszczoły rodziny z trutówkami wejdą do gniazda normalnej rodziny i połączą się z zastałą tam młodą pszczołą, wkrótce zostaną założone mateczniki ratunkowe, można je zniszczyć i poddać matkę.
(5) Trutówki pozbawione pokarmu białkowego tracą zdolność składania jaj. Krótko trwała głodówka takiej rodziny stwarza w następstwie sprzyjające warunki przyjęcia matki, zatem trzeba wszystkie pszczoły z rodziny z trutówkami strząsnąć do transportówki i przenieść do ciemnego i chłodnego pomieszczenia. Po 2-3 dniach głodówki pszczoły wpuszcza się z powrotem do ula, w którym już umieszczono uprzednio na przykład rodzinę zapasową na paru plastrach z unasienionią matką, zamkniętą dla pewności w klateczce, i ramki z woszczyną (pożądane jest wyrównanie zapachu łączonych rodzin). Po upływie doby można już matkę uwolnić oraz uregulować wielkość gniazda i zaopatrzyć rodzinę w pokarm. W przypadku zupełnego braku pożytku głodówkę można spowodować zabierając rodzinie wszystkie plastry z miodem i pierzgą. Po upływie 2-3 dni można już dołączyć do niej rodzinę zapasową z matką (matka w klateczce), następnego dnia matkę można uwolnić, a plastry z czerwiem garbatym wycofać (3 dni głodzenia – przyjęcie matki pewne, ale istnieje niebezpieczeństwo osypania się pszczół).
(6) Słabej rodziny z trutówkami nie opłaca się poprawiać, lepiej ją zlikwidować. Jeżeli warunki higieniczne na to pozwalają – to ul z taką rodziną należy wynieść z pasieki i po uprzednio silnym odymieniu strząsnąć wszystkie pszczoły z ramek na rozłożoną płachtę (lub na trawę). Pszczoły rozlecą sę do innych uli w pasiece.
