Stanisław Jasiński

Z ApisWiki.PL
Wersja Wikiadmin (dyskusja | edycje) z dnia 00:04, 14 mar 2017
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

Stanisław Jasiński (1900-1984) – pszczelarz, wybitny organizator związków i spółdzielczości pszczelarskiej na Lubelszczyźnie.

Biografia

Urodził się 7 listopada 1900 w Lublinie. Uczył się w Lublinie, najpierw w gimnazjum rosyjskim, później w polskiej szkole im. St. Staszica. Maturę zdał jednak dopiero w niepodległej Polsce na specjalnych kursach dla wojskowych, gdyż w latach 1919-1921 służył ochotniczo w I Pułku Strzelców Konnych Wojska Polskiego. Z pszczelarstwem zapoznał się bliżej podczas praktyki rolnej w Wesołówce k. Łęcznej, gdzie jeden z jego kolegów szkolnych (nazwiskiem Gintoft) prowadził dużą i dobrze postawioną pasiekę. Po powrocie do rodzinnego domu założył własne gospodarstwo pasieczne. Rozpoczął też intensywne samokształcenie w dziedzinie pszczelarstwa, poza licznymi lekturami nawiązał kontakty ze znanymi wówczas w Polsce pszczelarzami, eksperymentował we własnej pasiece, prowadził obserwacje. Tą pracą zdobył dużą wiedzę i przygotował się do zawodu pszczelarza. Dzięki temu w wieku 23 lat otrzymał stanowisko inspektora ds. pszczelarstwa w Lubelskiej Izbie Rolniczej. Samodzielnie zdobytą wiedzę pogłębił jako słuchacz Studium Ogrodniczego w Lublinie, gdzie wykładane było również pszczelarstwo. W tym czasie poznał również wybitnych specjalistów w dziedzinie pszczelarstwa i ogrodnictwa (m.in. Antoniego Demianowicza). Wykazywał nieprzeciętne zdolności organizacyjne, i twórczą inicjatywę. Jego energiczne poczynania doprowadziły do finalizacji prac nad założeniem Okręgowego Towarzystwa Pszczelniczego na Lubelszczyźnie, w którym objął stanowisko sekretarza Zarządu. (Towarzystwo powstało w 1923, w tym też roku powołano jego Zarząd z prezesem Konstantym Teleżyńskim, statut zatwierdzono w 1925, powstanie organizacji poprzedziły starania Ignacego Schaittera, Wojciecha Bojarczuka, Bronisława Maryniaka, Michała Michniewskiego i.in.) Lubelskie Towarzystwo wykazywało ożywioną działalność oświatową: prowadziło kilkudniowe szkolenia terenowe, w 1926/1927 półroczny kurs z udziałem kilkudziesięciu słuchaczy, organizowało wycieczki do wzorowych pasiek. S.J. uczestniczył w kongresach i zjazdach pszczelarskich w Polsce (począwszy od kongresu w 1925 we Lwowie) wielokrotnie obierano go przy tym sekretarzem, wygłaszał na nich referaty. Zasiadał w Zarządzie głównym Naczelnego Związku Towarzystw Pszczelniczych RP, pełnił tam też funkcję skarbnika. W 1929 objął kierownictwo Inspektoratu Pszczelarskiego utworzonego w 1927 przy Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej (powołanej przez WZKR), po dwóch latach zrezygnował z tego stanowiska koncentrując się na pracy w Towarzystwie Pszczelarskim. Na początku lat 30. Został prezesem Sekcja Pszczelarska przy CZ OiKR w Warszawie. W 1931 wspólnie z Wojciechem Bojarczukiem wydawał miesięcznik Pasieka, ukazało się jednak tylko 8 numerów pisma, poczym zamknięto je z przyczyn finansowych [1]. W latach wielkiego kryzysu gospodarczego, czasie upadku wielu instytucji, upadła też Lubelska Spółdzielnia Ogrodniczo-Pszczelarska oraz Towarzystwo Pszczelnicze. W zaistniałej sytuacji S.J. wpadł na nowatorski pomysł reaktywowania Towarzystwa w formie organizacji spółdzielczej, co miało zapewnić tej instytucji samowystarczalność bez dotacji państwowych. Nowy związek-spółdzielczy otrzymał statut i przyjął nazwę Związek Pszczelarzy Spółdzielnia z odpowiedzialnością i udziałami w Lublinie, funkcję prezesa zarządu objął S.J. Powstała w ten sposób organizacja pozwalająca pszczelarzom na samodzielny skup, przetwórstwo i obrót produktami pszczelimi oraz działalność oświatową. Związek w krótkim czasie osiągnął znakomite wyniki i zyskał uznanie władz i pszczelarzy, rozciągnął działalność na Lubelszczyznę i województwa przyległe, w prawie niezmienionej postaci działał do początku drugiej wojny światowej. Działalność S.J. miała znaczenie ponadregionalne, m.in. wyjednał on w Banku Rolnym kredyty na rozwój pasiek (co odnotowały wszystkie ówczesne polskie pisma branżowe), środki pozyskane tą drogą miały niebagatelny wpływ na podniesienie poziomu pszczelarstwa i produkcji na terenie całego kraju, a szczególnie bogatych w miód województw wschodnich, założono szkółki drzew miododajnych w Zemborzycach. Wspólnie z Lubelską Izba rolniczą Związek zorganizował w Lublinie placówkę o charakterze naukowym – Pszczelniczy Zakład Doświadczalny, podjął on współpracę z SGGW w Warszawie, z Rodziną Kolejową i Towarzystwem Zootechnicznym. W Warszawie i Łodzi otworzono sklepy z artykułami pszczelarskimi. S.J. wziął czynny udział w pracach Ministra Rolnictwa nad ustawami dotyczącymi spraw pszczelarskich, reprezentował Związek i pszczelarstwo polskie za granicą: w 1934 na Wszechsłowiańskim Kongresie Pszczelarskim w Belgradzie (Lubelska ekspozycja zdobyła Złoty Medal), trzy lata później na Międzynarodowej Wystawie w San Antonio (nagroda). Spółdzielcza forma organizacji Związku pozwoliła mu przetrwać lata okupacji niemieckiej. Niemcy rozwiązali na Lubelszczyźnie wszystkie związki branżowe, z wyjątkiem właśnie pszczelarskiego, gdyż jako spółdzielnia prowadził on skup pożądanego przez nich miodu. Osobistą zasługą S.J. było ocalenie substancji materialnej Związku przed grabieżą ze strony okupanta. W 1941 otrzymał on poufną informację o mającym wejść w życie zarządzeniu władz nakazującym wszystkim spółdzielniom odprowadzenie kapitału do banku Generalnego Gubernatorstwa. By temu zapobiec podjął odważną szybką decyzję o natychmiastowym zakupie przez Związek kilku nieruchomości w Lublinie, później zdołał wyjednać też u władz okupacyjnych zatwierdzenie tych transakcji, pomogło w tym przychylne stanowisko jednego z urzędników, komisarza Franza Schmidta – Austriaka z pochodzenia. Niestety sam w nocy z 4 na 5 października 1941 został aresztowany i osadzony w cieszącym się złą sławą więzieniu śledczym „Pod Zegarem” w Lublinie. Dzięki staraniom swojej żony Wandy i F. Schmidta zwolniono go, nie mógł jednak powrócić na poprzednie stanowisko, podjął pracę w Izbie Rolniczej [2]. Tymczasem pod naciskiem władz okupacyjnych nowy zarząd przekształcił Związek w Spółdzielnię handlowo-przetwórczą „Apis”, służącą interesom gospodarczym okupanta. W takiej sytuacji Izba Rolnicza przejęła zadanie kierowania sprawami pszczelarskimi regionu, tworząc w 1942 roku rodzaj związku branżowego, któremu oficjalnie przewodniczył Niemiec, ale faktyczne kierownictwo sprawował S.J. Wybieg ten pozwolił by Izba mogła skutecznie działać: pszczelarze uzyskiwali przydział materiałów na budowę uli, w Zemborzycach stworzono Stację Hodowli Matek Pszczelich, założono trutowisko w Dąbrowie, społecznych kontrolerów pasiek zaopatrzono w dokumenty zwalniające ich od pracy przymusowej na rzecz okupanta. W Lublinie zorganizowane zostało Laboratorium Chemiczne, prowadzone przez Wacława Liśkiewicza i Jana Curyłę. Natychmiast po wycofaniu się Niemców z Lublina S.J. przystąpił do odbudowy lubelskiego pszczelarstwa, w dużym stopniu jego zasługą było zorganizowanie na nowo Związku. Wraz z inż. Tadeuszem Wawrynem włożył wiele wysiłku w powołanie Liceum Pszczelarskiego w Żabiej Woli (obecnie Pszczela Wola). Z jego inicjatywy powstał przy Izbie Rolniczej w Lublinie Instytut Pszczelarski (początkowo z dwoma wydziałami: roślin miododajnych i hodowli matek, wkrótce powiększony do 6 wydziałów, instytut ten stał się podstawą późniejszego Oddziału Pszczelnictwa przy Instytucie Sadownictwa). W 1946 ruszyła w Lublinie wytwórnia węzy, rok później wytłaczalnia wosku, otwarto pijalnię miodów syconych, założono 3 sklepy branżowe [3]. Na szczeblu krajowym S.J. aktywnie uczestniczył w reaktywowaniu po wojnie Centralnego Związku pszczelarskiego, został wiceprezesem Zarządu Głównego, kierując jednocześnie Związkiem Lubelskim. Pod koniec lat 40. nowe komunistyczne władze Polski rozpoczęły proces szybkiej centralizacji wszelkiej aktywności związkowej. W 1949 rozwiązano lubelski Związek Pszczelarski, S.J. wraz z pozostałymi członkami Zarządu oskarżono o niegospodarność i uwięziono (S.J. otrzymał najdłuższy wyrok, skrócony na mocy amnestii, z więzienia zwolniono go w 1952 roku). Po 1956 kiedy związki pszczelarskie zaczęły się odradzać S.J. w działalność związkową już nie zaangażował się. Podjął pracę w WZGS, gdzie zajmował się już wyłącznie organizacją handlu produktami pszczelimi, zdobywając uznanie jako świetny organizator i fachowiec. Wolny czas poświęcał pracy w swojej pasiece, którą prowadził do końca życia. Zmarł w lipcu 1984.

(Red.)

Przypisy

  1. Pismo nosiło podtytuł „Miesięcznik ilustrowany poświęcony pszczelnictwu praktycznemu”. Wydawcą były lubelskie instytucje: Wojewódzkie Towarzystwo Organizacji i Kółek Rolniczych oraz Spółdzielnia Ogrodniczo – Pszczelarska. Redaktorem naczelnym był Wojciech Bojarczuk. W 1931 ukazało się osiem numerów w sześciu zeszytach.
  2. Zakupiono wówczas kamienicę przy ul.Hipotecznej 3 oraz plac budowlany przy ul.Grottgera 8. Za zwolnienie męża z aresztu Wanda Jasińska wręczyła niemieckim urzędnikom wysoką łapówkę.
  3. Jego działania miały charakter nie tylko praktyczny, w 1948 ufundował rzeźbę św. Ambrożego, patrona pszczelarzy, wykonała ją warszawska rzeźbiarka Irena Pławska z drewna topoli powalonej przez burzę w Pszczelej Woli; rzeźba znajduje się w kościele p.w. Nawrócenia św. Pawła w Lublinie, jest wpisana do rejestru zabytków. (Wg. www.mmwarszawa.pl: Mało Znana, A Okazała Rzeźba Św. Ambrożego Skryta W Kościelnych Podwojach, 2014-08-06.)

Źródła

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia