Stanisław Sekutowicz

Stanisław Sekutowicz (1907 - 1944) – zoolog, wybitny specjalista w dziedzinie fotografii i filmu przyrodniczego, w okresie drugiej wojny światowej lotnik-nawigator w polskich formacjach w lotnictwie brytyjskim.

Biografia

Urodził się 17 listopada 1907 w Brodeckim, pow. Berdyczów, w rodzine Stefana Sekutowicza i Heleny (z domu Mataszewskiej). Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, po uzyskaniu tytułu doktora filozofii odbył staż naukowy w Szwajcarii. Ożenił się z Antoniną Stacewicz (ur. 24 grudnia 1913 w Kukuciszkiach na Litwie). W 1937 został asystentem Antoniego Demianowicza w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. W latach 1937 – 1939 odbywał podróże naukowe po kraju (głównie na rowerze) na imponująco rozległym obszarze. Podróżując poszukiwał śladów dawnej gospodarki bartnej i pasiecznej oraz pobierał próbki pszczół do celów badań biometrycznych, sporządzał przy tym dokumentację fotograficzną i filmową. Znaczącym efektem tych podróży było odkrycie we wsi Sidzina w pow. myślenickim oryginalnych uli kłodowych, konstrukcje tego typu były przypuszczalnie punktem wyjściowym prac ks. J. Dzierżona nad ulem snozowym. W 1938 roku zrealizował film Bartnictwo Puszczy Grodzieńskiej, który wyświetlony na XII Międzynarodowym Kongresie Pszczelarskim w Zurychu w 1939 r. został uznany za arcydzieło. Próbek pszczół zebranych w latach 1938-1939 na obszarze kraju rozciągającym się od Prutu po Dźwinę (próbki pobierał również A. Demianowicz) nie zdołano już opracować w całości przed wybuchem wojny. (Część próbek, pszczół zakonserwowanych w alkoholu, przetrwała lata okupacji i została opracowana w Zakładzie Pszczelnictwa I.S. w 1966 roku, wyniki przedstawia praca (Demianowicz, Gromisz 1966).) W 1938 ukazały się dwa bogato ilustrowane zeszyty Szkolnego Atlasu Zwierząt Krajowych jego autorstwa: Ryby oraz Gady-płazy. W 1939 roku został zmobilizowany, po zakończeniu kampanii, po licznych przygodach przedostał się do Francji, a następnie do Anglii. Przeszedł szkolenie lotnicze, służył w polskich formacjach w lotnictwie brytyjskim, uzyskując stopień kapitana-nawigatora. W 1942 wezwano go do podjęcia pracy przy organizacji wytwórni filmów propagandowych, odmówił jednak, motywując to tym, że jako polski patriota nie może uchylać się od służby frontowej. Kontynuował służbę otrzymując wiele odznaczeń. Zaginął 5 maja 1944 podczas lotu szkoleniowego nad Morzem Irlandzkim. Jego matka i niespełna 10 letnia córka Magdalena zginęły w 1944 roku w Warszawie w dniach powstania, żona wojnę przeżyła.

Pisma

• Sekutowicz St. Gady-płazy (seria: Szkolny Atlas Zwierząt Krajowych), Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów-Warszawa 1938, opr. mkk., ss. 44 (145x198 mm) , 62 fot. autora i 2 rys.

• Sekutowicz St. Ryby (seria: Szkolny Atlas Zwierząt Krajowych), Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów-Warszawa 1938, opr. mkk., ss. 48, 63 ilustr.

Filmy

• Bartnictwo Puszczy Grodzieńskiej (1939). YouTube

Źródła

• Internetowy Polski Słownik Biograficzny: Stanisław Sekutowicz.

• Demianowicz A. (1947): Wspomnienie o polskim badaczu. Pasieka II/IV(8-12):193-196. PDF

• Demianowicz A. (1956): Ul Dzierżona. Pszczelarstwo 7(10):15-17. PDF

• Demianowicz A., Gromisz M. (1966): Materiały do poznania pszczoły na pograniczu środkowej i wschodniej Europy. Pszczeln. Zesz. Nauk. 10(1-2-3-4):47-55. PDF