Hodowla strefowa

Z ApisWiki.PL
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

hodowla strefowa - wprowadzony w Polsce w 1946 model organizacji hodowli pszczół odpowiadający koncepcji systemowi hodowli otwartemu w stosunku do występującej allopatrycznie populacji rodzimej pszczoły w obrębie każdej z pięciu stref hodowlanych, na jakie została podzielona Polska w wyniku rejonizacji pod względem źródła materiału pszczelego do selekcji i obrotu matkami licencjonowanymi. Model ten zawierał więc troskę o allopatryczność selekcjonowanych populacji. W ten sposób ujęto organizację hodowli pszczół w kraju i wytyczono kierunek jej rozwoju, co było dziełem ówczesnego Związku Pszczelarskiego, popartym przez Ministerstwo Rolnictwa.

Wychodzono z złożenia, że należy oprzeć hodowlę na pszczole miejscowej, jako najlepiej przystosowanej do środowiska klimatycznego i pożytków Polski, a odrębności w skali mikro zostały uwzględnione w utworzeniu pięciu stref hodowlanych, por. ryc. poniżej: warszawskiej (Mazowsze i Lubelszczyzna), krakowskiej (Małopolska, Górny i Dolny Śląsk), poznańskiej (Wielkopolska, Ziemia Lubuska, Pomorze Zachodnie), gdańskiej (Warmia, Żuławy, Pomorze Wschodnie, Kujawy) i białostockiej (Podlasie, Mazury).

W każdej z wyodrębnionych stref zlokalizowano Stacje Doświadczalne i trutowiska, gdzie trudniono się selekcją i doborem, oraz utworzono sieć pasiek różnej rangi, które transmitowały dorobek genetyczny, wnosząc swój udział do doskonalenia populacji pszczół, w tym swojego rodzaju systemie hodowli otwartym.

Sprawami organizacyjnymi zajmowała się Centralna Komisja Hodowli Matek przy Związku Pszczelarskim, oraz służba rolna Ministerstwa Rolnictwa, natomiast nadzór merytoryczny i praktycznie uprawianie selekcji przypadły Instytutowi Pszczelnictwa w Lublinie (następnie Oddział Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Puławach). Rola wiodąca przypadała Strefowym Stacjom Doświadczalnym, ośrodkom naukowo-badawczym, w których prowadzono selekcję i produkowano matki przede wszystkim klasy elitarnej z zabezpieczeniem doboru na trutowisku. Z dobrodziejstw trutowiska mogli korzystać i inni hodowcy tej strefy, którzy powielali materiał elitarny w doskonaleniu genetycznym strefowej populacji pszczół; w zależności od stopnia zaangażowania w tym dziele rozróżniano pasieki postępowe, przyzakładowe, doświadczalne i zarodowe. W latach pięćdziesiątych XX w. pracowały cztery Strefowe Stacje Doświadczalne:

(1) Stacja w Górnej Niwie (Puławy) z trutowiskiem w Gołębiu, linia pszczół Maryninka - strefa warszawska,

(2) Stacja w Damienicach (Bochnia) z trutowiskiem w Puszczy Niepołomnickiej, linia pszczół Dobra - strefa krakowska,

(3) Stacja w Rudkach (Oborniki) z trutowiskiem w Mokrzu (na początku w Paczkowie), linia pszczół Lechitka - strefa poznańska,

(4) Stacja w Krynicy Morskiej z trutowiskiem na miejscu, linia pszczół Żuławka - strefa gdańska;

stacja w piątej strefie, białostockiej, nie została zorganizowana.

Struktury organizacyjne hodowli strefowej z 1946 praktycznie utrzymały się do lat sześćdziesiątych XX w., chociaż kwestia rejonizacji hodowlanej w obrębie kraju straciła na znaczeniu; dorobek jednak był znaczny, na położonych w 1946 podwalinach pod gruntowną i poważną hodowlę matek w skali całego państwa, wzrosły jej obecne struktury, zebrano także owoce w postaci linii pszczół, jak Dobra, Lechitka, Maryninka, Żuławka. Również niektóre obecne pasieki zarodowe rodowodem sięgają tamtych czasów, jak ODR Końskowola, ODR Sielinko, SHiUZ Brzesko.

Podział Polski na strefy hodowli matek pszczelich (ryc. zaczerpnięta z książki Pszczelarstwo prac. zbior. PWRiL, Warszawa 1951, str. 209) Podział Polski na strefy hodowli matek pszczelich (ryc. zaczerpnięta z książki Pszczelarstwo prac. zbior. PWRiL, Warszawa 1951, str. 209)

Źródła

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia