Edward Radomski

Z ApisWiki.PL
Wersja Wikiadmin (dyskusja | edycje) z dnia 20:11, 31 sie 2020
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Edward Radomski

Edward Radomski (1882-1962) – znakomity pszczelarz, twórca dużej pasieki przemysłowej na Wołyniu.

Biografia

Urodził się 2 października 1882 we wsi Koniszczów, pow. Nowa Uszyca na Podolu, był jedynym synem Petroneli i Wiktora Radomskich, którzy utrzymywali się z pszczelarstwa. Od dziecka miał kontakt z pszczołami w pasiece ojca i bardzo się nimi interesował. Naukę rozpoczął w rosyjskiej szkole przycerkiewnej, kontynuował ją w gimnazjum w Winnicy. W tym czasie przeczytał książkę Lorenzo Langstrotha Ul i pszczoła, poznał też biografię Charlesa Dadanta, zafascynowany jego osiągnięciami za cel swego życia obrał stworzenie własnej dużej dochodowej firmy pszczelarskiej. Po ukończeniu gimnazjum wrócił do domu i wystarał się o posadę kierownika pasieki w pobliskim majątku hrabiego Białeckiego. Była to duża pasieka w ulach Dadanach, uporządkował ją i unowocześnił gospodarkę pasieczną, m.in. wprowadził miodarkę własnej konstrukcji. Pasieka, pod jego kierownictwem dawała dużo miodu i zyskała rozgłos w okolicy. Wielu pszczelarzy przyjeżdżało ją oglądać. W 1902 z posady u hrabiego zrezygnował, by podjąć pracę pasiecznika u pułkownika Arszyniewskiego (właściciela kilku majątków i 2 pasiek po 60 uli, w jednej Lewickiego, w drugiej Dadanta). Jesienią tego roku zakupił też na własność 60 pniową pasiekę w ulach Lewickiego, płacąc 10 rubli za ul. Wobec nowych obowiązków przeniósł się do Żytomierza, zamieszkał na peryferiach miasta. W 1903 w styczniu ożenił się z Teofilą Wajrach. Pasiekę zakupioną umieścił na Kroszni przedmieście Żytomierza. (Niestety pszczoły były zarażone zgnilcem i blisko połowa rojów padła w ciągu pierwszej zimy po zakupie). Od 1 września 1903 zaangażował się również jako nauczyciel zawodu pszczelarskiego w miejscowej Szkole Rolniczej. Zatrudniał praktykantów, prowadził stolarnię i wytwarzał ule. Powiększył pasiekę do 80 pni. W styczniu 1904 oficjalnie otworzył firmę „Pasieka Przemysłowa Edwarda Radomskiego w Żytomierzu na Kroszni”. Przedsięwzięcie prosperowało dobrze. Produkował również węzę, i matki pszczele. Po 5 latach zrezygnował z pracy u płk. Arszyniewskiego, choć w dalszym ciągu dzierżawił od niego działkę. Miał wówczas już 3 własne pasieki, później powstały jeszcze 2 pasieki wędrowne. W 1909 liczyły one 285 pni. Na podstawie swoich doświadczeń i przemyśleń skonstruował ul własnego pomysłu, łącząc cechy uli Lewickiego i Dadanta. W 1909 wziął udział jako wystawca we Wszechsłowiańskim Zjeździe Pszczelarzy w Kijowie, otrzymał tam duży brązowy medal ministra rolnictwa. Rok później na wystawie w Kijowie medal srebrny ministra rolnictwa. W 1912 na wystawie rolniczej otrzymał Złoty Medal, 1913 złoty medal na wystawie w Żytomierzu. Pisywał artykuły do czasopism pszczelarskich polskich i rosyjskich. Wybuch wojny 1914 radykalnie zmienił sytuację, jego pracownicy zostali zmobilizowani, brakowało nowych, wkrótce był zmuszony do sprzedaży pasieki za grosze. Zapanował ogólny nieporządek i grabieże. W 1917 bolszewicki Komitet Rewolucyjny przyznał mu prawo nieodpłatnego użytkowania działki, którą dzierżawił (jej właściciel płk. Arszyniewski zmarł jeszcze przed wybuchem rewolucji). Udało się uratować 100 pni i sprzęt pasieczny, co zapewniło minimalne środki utrzymania. Warunki życia w po-rewolucyjnej Rosji sprawiły, że Polacy licznie zamieszkujący dotąd Żytomierz masowo wyjeżdżali do Polski, władze sowieckie nie robiły przy tym utrudnień. W maju E.R. 1926 spieniężył wszystko i wraz liczną rodziną [1] również udał się do Polski. W Polsce rodzina Radomskich osiedliła się w Klewaniu k. Równego na Wołyniu. E.R. kupił tam działkę budowlaną oraz zapas drewna. Jeszcze w 1926 roku zbudował dom i ogrodził działkę. Rodzina natychmiast przystąpiła też do zakładania pasieki. Z trudem nabyto 27 kłód (10 rubli w złocie za jedna kłodę), zbudowano również tanie ule nieocieplane systemu wielkopolskiego. Nie sprawdziły się jednak, sprzedano je potem na opał. Kolejne lata okazały się dla gospodarki pasiecznej pomyślne. Zaczęto koncentrować się na produkcji węzy, sprzętu i matek pszczelich (było to korzystniejsze i mniej ryzykowne niż produkcja miodu). Pasieka przynosiła godziwy dochód. W 1933 ogólny stan rodzin pszczelich wynosił 200. W samym Klewaniu stan wahał się ok. 100. Pozostałe w dwóch pasiekach w wydzierżawionych miejscach 6 i 12 km od Klewania. W tym samym roku E.R. oficjalnie uczynił swoich synów wspólnikami, rodzinna pasieka otrzymała nazwę „Pasieka Przemysłowa – Edward Radomski i Synowie”. Lata drugiej wojny światowej Radomscy przetrwali w Klewaniu borykając się z trudnymi warunkami życia i gospodarowania. W 1945 syn Dobrosław, zmobilizowany do wojska w 1944, powiadomił rodziców, iż jako żołnierz po zakończeniu działań wojennych otrzymał gospodarstwo rolne w Działdowie. Rodzina Radomskich postanowiła repatriować się do Polski do Działdowa. Wyjechali z Klewania koleją 21 maja 1945. Zabrali ze sobą sprzęt pasieczny (miodarkę, walce do węzy) i 30 uli nukleusów. Na miejsce dotarli 2 czerwca. W Działdowie natychmiast podjęto odbudowę pasieki. W tym celu zakupiono stary barak drewniany, który rozebrano a z pozyskanego drewna wykonano ok. 120 uli (dwurodzinnych warszawskich poszerzonych typu „Radomski” [2][3]). Stopniowo główną rolę w rodzinnym gospodarstwie pszczelarskim zaczął odgrywać syn Dobrosław. E.R. napisał broszury Zapora i Czterdzieści cztery lat wśród pszczół. Zmarł 12 maja 1962 w Działdowie. Jego żona Teofila zmarła 10 maja 1949, w wieku 64 lat.

Przypisy

  1. Edward Radomski miał 7-ioro dzieci: Leopold (1903-1981), Wiktoria (1906-), Józefa (1908-1929), Kazimierz (1910-), Dobrosław (1914-1995), Cecylia (1916-), Mieczysław (1918-). Spośród wszystkich członków rodziny w Rosji pozostała tylko córka Wiktoria, która już miała własną rodzinę, do Polski nigdy nie dotarła. Mieczysława w 1938 powołano do podchorążówki, w tragicznym wrześniu 1939 roku został aresztowany przez Sowietów, poczym zaginął; wszyscy pozostali synowie aktywnie zajmowali się pszczelarstwem.
  2. Fr. Radomski (1946): Jakie powinny być uliki weselne ? Pszczelarz Polski 2(8):220-224. PDF
  3. List Edwarda Radomskiego nadesłany w marcu 1948 do Instytutu Pszczelarskiego w Lublinie. PDF

Źródła

Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Narzędzia